İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Nedir?

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Nedir?

İSG, “İş Sağlığı ve Güvenliği“nin kısaltmasıdır. Bu kavram, işyerlerinde çalışanların fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlıklarını koruma amacını taşır. İSG, çalışanların potansiyel risklere karşı korunması ve olası kazaların önlenmesi için alınan tedbirleri kapsar. Bu yaklaşım, sadece bireylerin sağlığı ve güvenliği için değil, aynı zamanda işyerinin genel verimliliği ve kalitesi için de önemlidir.

İş Güvenliği Nedir?

İş güvenliği, işin gerçekleştirilmesi sırasında potansiyel tehlikelere karşı alınan tüm önlemleri ifade eder. Bu önlemler, sadece çalışanları korumakla kalmaz, aynı zamanda çalışma ortamını ve üretim kalitesini de gözetir. Her iş, kendi içinde özgün riskler barındırır ve iş güvenliği bu riskleri minimize etmeyi hedefler. Bilimsel bir perspektiften bakıldığında, iş güvenliği, çalışma ortamlarını daha güvenli ve verimli kılmak için yürütülen süreçlerin bütünüdür. Risk değerlendirmesi, eğitim, koruyucu ekipman ve acil durum planlaması gibi çok sayıda adım bu süreci oluşturur. Bu yaklaşım, bireylerin sağlığını ve güvenliğini korumanın yanı sıra, işletmenin genel başarısını ve sürdürülebilirliğini de destekler.

İşçi Sağlığı Nedir?

İşçi sağlığı, işyerlerinde çalışan bireylerin sağlığını ön planda tutan bir disiplindir. Bu disiplin, çalışanların fiziksel, zihinsel ve ruhsal açıdan sağlıklarını koruma amacı güder. İşin doğasından, kullanılan malzemelerden veya çalışma koşullarından kaynaklanan potansiyel riskleri tespit eder ve bu riskleri en aza indirgemeyi hedefler. Bu yaklaşım, çalışanların daha güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamında bulunmalarını sağlamanın yanı sıra iş kazalarını ve meslek hastalıklarını da önlemeyi amaçlar. Bu nedenle, işçi sağlığını sağlamak ve geliştirmek, hem işverenler hem de çalışanlar için büyük öneme sahiptir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Nedir?

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 20 Haziran 2012‘de kabul edilmiştir ve 1 Temmuz 2012‘de yürürlüğe girmiştir. Bu kanun, hem kamu hem de özel sektördeki tüm işyerlerini, işçileri, memurları ve işyeri temsilcilerini kapsar. Aynı zamanda İSG alanındaki uzmanların atanma süreçlerini düzenler. Ancak ev çalışanları, belirli bir sayının altındaki küçük işyerleri ve serbest meslek sahipleri için geçerli değildir. Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı’nın faaliyetlerini de kapsamaz.

İSG’nin Amacı Nedir?

İş Sağlığı ve Güvenliğinin amacı, işyerlerinde çalışan kişilerin sağlığını ve güvenliği korumak, iş kazası ve meslek hastalıklarını önlemek, işyerlerini daha üretken bir yapı haline getirmek, hem işçinin hem işverenin haklarını güvence altına almak, iş güvenliği açısından doğabilecek dolaylı ve direkt maliyetlerden kurtarmayı amaçlamaktadır.

İSG Neden Gereklidir?

Çalışanların sağlığı ve güvenliğini koruduğu, meslek hastalıklarını önlediği, üretkenliği artırdığı, rekabet avantajı sağladığı, toplumsal etki yarattığı, maliyet tasarrufu sağladığı, işin daha verimli ve üretken olması ve insan refahını düşündüğü için İSG gereklidir. Yalnızca işyerlerinin, çalışanların, işverenlerin olumsuzluklarını gidermek için değil, aynı zamanda toplumun da refahı için İSG gereklidir.

İş Sağlığı ve Güvenliği’nin Temel İlkeleri Nelerdir?

İş Sağlığı ve Güvenliğinin temel ilkeleri, risk analizi ve değerlendirmesi ve kontrolünün yapması veya yaptırılması, işçilerin katılım ve işbirliği ilişkilerini genişletmesi, çalışanların eğitim ve bilgilendirilmesi, yeni politikalar belirlenmesi, işyerlerinde acil durum planının oluşturulması ve sürekli olarak iyileştirme gibi ilkeleri bulundurmaktadır.

İş Yeri ve Çalışma Ortamı

İş yerinde sağlık ve güvenliğin temin edilmesi, tüm çalışanlar için kritik bir öneme sahiptir. İSG, çalışanları tehlikelerden korurken, işverenlere de daha güvenli ve verimli bir çalışma ortamı sağlar. Fiziksel ve kimyasal faktörler, biyolojik tehlikeler, gürültü, toz, vibrasyon gibi unsurlar, çalışma ortamının sağlıklı olup olmadığını belirler.

Risk Değerlendirmesi

Risk değerlendirmesi, iş yerindeki tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin çalışanlara verebileceği zararların analiz edilmesi ve kontrol altına alınması sürecidir. Risk değerlendirme formu, bu sürecin belgelenmesinde kritik bir rol oynar.

Yasal Düzenlemeler ve Standartlar

OHSAS 18001 / ISO 45001 gibi standartlar ve yasal düzenlemeler, iş yerlerinin sağlık ve güvenlik yönetim sistemlerini kurmalarını ve sürekli iyileştirmelerini sağlar. İSG ile ilgili yasal düzenlemelerin ve standartların uygulanması, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmada önemlidir.

Ekipman Güvenliği ve Kişisel Koruyucu Donanım

İşçilerin koruyucu elbise, gözlük, eldiven, maske gibi kişisel koruyucu donanım kullanmaları, maruziyeti azaltır ve iş kazalarını önler. Aynı zamanda, kullanılan makine ve ekipmanların güvenliği de esastır.

Eğitim ve Farkındalık

Eğitim programları, çalışanların ISG konularında bilinçlenmelerini sağlar. İş Güvenliği Uzmanı, Sağlık Personeli ve İşçi Temsilcisi gibi roller, bu eğitimlerin ve farkındalık çalışmalarının yürütülmesinde önemli görevler üstlenir.

Acil Durum Yönetimi

Acil durum planı ve evakuasyon planı gibi belgeler, olası acil durumlarda çalışanların güvenliğini sağlar. Yangın söndürücüler ve ilk yardım malzemeleri gibi ekipmanlar, acil durumlarda hayati öneme sahip olabilir.

Ergonomi ve Hijyen

Ergonomik faktörler, çalışanların fiziksel sağlığını korurken, hijyen, çalışma ortamının temiz ve sağlıklı olmasını sağlar. Covid-19 önlemleri, son dönemde hijyen konusunda daha da önemli hale gelmiştir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği

Türkiye’ de İş Sağlığı ve Güvenliği alanında uygulanan yönetmelik olan “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği“, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanmış ve yayımlanmıştır.

Yönetmelik, işyerlerinin İSG hizmetlerini nasıl düzenlemesi gerektiği, iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personellerinin görevleri, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme, eğitim ve bilgilendirme gereksinimleri gibi konuları kapsamaktadır.

İSG Hizmeti Nasıl Alınır?

Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre belirli büyüklükteki işyerlerinin İSG hizmetleri alması zorunludur. Bu hizmetleri kendi bünyesinde sunamayan işyerleri, OSGB‘lerden hizmet almak zorundadır. OSGB’ler, işyerlerine İSG hizmetleri sunma konusunda yetkilendirilmiş özel kuruluşlardır. İSG profesyonelleri (iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, diğer sağlık personeli) OSGB bünyesinde çalışarak, işyerlerine hizmet verirler.

OSGB’ler, işyerlerinde risk değerlendirmesi, tehlike sınıflandırılması ve analizi yaparak potansiyel riskleri belirler ve koruyucu tedbirleri önerir. Ayrıca, çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği konularında bilinçlenmeleri için eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunar ve işyerlerinin İSG standartlarına uygunluğunu denetler.